Freelancer to osoba nie zatrudniona na stałe, realizująca projekty na zlecenie, najczęściej zdalnie, specjalizująca się w konkretnej dziedzinie. Korzystanie z usług freelancerów nie jest już niczym nadzwyczajnym. Wątpliwości może budzić jedynie sposób współpracy – jaką umowę podpisać?
Specjaliści z danej branży, od copywritingu przez grafików czy programistów coraz częściej decydują się na taką formę pracy. Bez etatu, monotonni, ale też pewnego zatrudnienia. Taka praca wymaga także samodyscypliny – zlecenia nie przyjdą same, zwłaszcza na początku kariery. Budowanie własnej marki jest długim i powolnym procesem, jednak na pewno opłacalnym. Nie będziemy jednak analizować tego sposobu na życie. Jak każda osoba na rynku pracy, również freelancer zawiera umowy, które zobowiązują go do wykonania określonych rzeczy, pracodawcę/zleceniodawcę natomiast do wypłaty należnego wynagrodzenia. Co jest najkorzystniejsze? Założyć działalność gospodarczą, czy decydować się na umowę o dzieło lub zlecenie? Rozważmy te warianty.
Umowa o dzieło
Co charakteryzuje ten typ umowy wyjaśniliśmy w artykule Czym jest umowa o dzieło?. Jakie ma to odniesienie do pracy freelancera? Przede wszystkim umowa jasno określa warunki współpracy, czyli szczegółowy opis zlecenia, termin oddania oraz wynagrodzenie. To zabezpieczanie dla obu stron – zlecającego, dla którego zapewne bardzo istotne są terminy, oraz wykonawcy – pewność, że otrzyma wynagrodzenie.
Jest to więc korzystne rozwiązanie dla obu stron z punktu widzenia samej współpracy czy zabezpieczenia finansowego. Warto także zwrócić uwagę na odpowiedzialność w takiej umowie. Freelancer w pełni ponosi odpowiedzialność za wykonanie w sposób zgodny z umową zleconego dzieła. Jeżeli nie dopełni umowy, tj. przekroczy określony termin, wykona dzieło niepełne lub sprzecznie z umową, zamawiający ma prawo odstąpić od umowy.
Umowa zlecenie
To, co jest ważne w przypadku umowy zlecenie w odniesieniu do freelancerów to fakt, że zleceniobiorca ma prawo powierzenie wykonania zadania osobie trzeciej. Warto pamiętać, że w przypadku tego zawodu zazwyczaj zleceniodawca z konkretnych pobudek decyduje się na współpracę z konkretnym wykonawcą. Z tego powodu wszelkie przeniesienie wykonania zlecenia zleceniobiorca ma obowiązek zgłosić.
Tutaj problematyczny może być sam odbiór zlecenia przez zlecającego. Dlaczego? Ponieważ przedmiotem umowy zlecenie jest jego wykonanie, nie zaś jego efekt. Oczywiście zlecający może dochodzić swoich praw, jeżeli zlecenie zostanie w rażący sposób niewłaściwie wykonane. W umowie o dzieło mamy jednak dokładne wytyczne co do dzieła i można określić jego kształt po wykonaniu w niemal najdrobniejszych szczegółach, w umowie zlecenie zaś jest to trudniejsze zadanie. Ponad to forma umowy zlecenie nie jest określona ustawowo, zatem może być zawarta także ustnie. Obie strony jednak dla własnego bezpieczeństwa powinny zawierać jedynie umowę na piśmie.
Działalność gospodarcza
Po analizie dwóch podstawowych rozwiązań dla freelancerów, rozważymy wszelkie za oraz przeciw tego, aby freelancer zakładał działalność gospodarczą. Zacznijmy od wyjaśnienia czym ona właściwie jest i kiedy powstaje obowiązek jej założenia. Tradycyjnie posłużymy się definicjami z Ustaw – to one zawsze powinny być pierwszym i podstawowym punktem odniesienia do jakichkolwiek interpretacji.
-
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (art. 2)
,,Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.”
„W przepisie art. 2 u.s.d.g. zamieszczona jest definicja legalna działalności gospodarczej, co oznacza, iż powinna być ona traktowana jako powszechnie obowiązujące rozumienie tego pojęcia w polskim systemie prawnym, wiążące zarówno dla ustawodawcy, jak i organów wykonawczych oraz sądowniczych.” (Postanowienie SN z dnia 2 lutego 2009 r. (V KK 330/08))
-
Ordynacja podatkowa (art.3 pkt 9)
,,Działalność gospodarcza to każda działalność zarobkowa w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każda inną działalność zarobkowa wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność – do przedsiębiorców.”
-
Ustawa o podatku od towarów i usług (art. 15 ust. 2)
,,Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.”
Jak widać każdy dział prawa posługuje się nieco inną definicją działalności gospodarczej. Stąd tak ważne jest, by odrębnie, dla każdej formy aktywności sprawdzić, czy traktowana jest ona jako działalność, a dany podmiot – jest przedsiębiorcą. Przede wszystkim, jeżeli nie zakładasz działalności gospodarczej – musisz podpisać umowę. W innym wypadku Urząd Skarbowy uzna taki zarobek za działalność. Najpewniejszym rozwiązaniem jest indywidualną interpretację podatkową – to pozwoli uniknąć dotkliwych konsekwencji.
Paulina
14 listopada, 2017Fajnie i przejrzyście napisane 🙂
Monika
14 listopada, 2017Ostatnio moja znajoma na forum omawiałam podobny temat, zastanawiała się jaką formę umowy powinna zaproponować klientce, dla której sporadycznie świadczy usługi. Akurat tutaj mowa była o fotografii, ale przykładów zajęć freelancerskich jest o wiele więcej. Decydując się na założenie działalności warto też poszukać możliwie jak najwięcej optymalizacji i możliwości obniżenia kosztów, np dzięki mBiuro: http://mbiuro.com/, z którego sama korzystam.
PATRYCJA
15 listopada, 2017Bardzo przydatny artykuł.
Ilona
16 listopada, 2017Zasięg przydatnych informacji w jednym miejscu. Super 😉
Ewelina
16 listopada, 2017Bardzo fajnie i przystępnie napisany artykuł! Warto poświęcić chwilę, aby przeczytać 🙂
Maria
16 listopada, 2017W artykule brakuje mi analizy pod kątem podatkowym, ponieważ umowa o dzieło jest „nieozusowana”, a w przypadku umowy z przeniesieniem praw autorskich koszty uzyskania przychodu to aż 50%, więc jest to bardzo korzystna forma, ale tutaj musi powstać dzieło (oprogramowanie to też dzieło). W przypadku umowy zlecenie opłacalność zależy od tego czy zleceniobiorca jest studentem i czy ma inne zatrudnienie. A działalność, to 450 zł ZUS przez pierwsze 2 lata i podatek 18% lub 19%. W przypadku dużych wynagrodzeń pojawia się jeszcze dodatkowa forma, czyli spółka zagraniczna np. w Wielkiej Brytanii. Możliwości jest dużo i każdy przypadek wymaga przeanalizowania i policzenia, dlatego warto zainwestować w doradcę podatkowego.
SARA
16 listopada, 2017Bardzo interesujący artykuł, który krótko i na temat przedstawia dwa podstawowe rozwiązania dla freelancerów. W kwestiach szczegółowych możemy odszukać informacji w rozwiązaniach zaproponowanych przez ustawodawcę.
Wioleta
30 listopada, 2017Ciekawy artykuł
Ola
30 listopada, 2017Ciekawy artykuł, na pewno bardzo przydatny dla przedsiębiorców korzystających z usług Freelancera – a jest to coraz popularniejsza forma zatrudnienia.
Freelancer i praca zdalna - jakie korzyści? - MultiSale
9 lutego, 2018[…] Kim jest freelancer? To osoba nie zatrudniona na stałe, realizująca projekty na zlecenie, najczęściej zdalnie, specjalizująca się w konkretnej dziedzinie. Na podstawie jakiej umowy może pracować? Tutaj odsyłamy do ciekawego artykułu na temat zatrudnienia freelancerów: Freelancer – na podstawie jakiej umowy pracuje? […]